Dit jaar startte aan de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) het leertraject Thuisbegeleiding. Dorenda Brinkman en Alletta Spreeuw zijn beiden hoofddocent en nauw betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van dit leertraject. Dorenda is docent, trainer en coach. Haar expertise is ‘professioneel en persoonlijk leiderschap’ binnen onder andere de opleiding Management in Zorg. Alletta houdt zich bezig met de master Social Work en andere post-hbo leertrajecten en focust vooral op de thema’s regievoering, casemanagement en systemisch werken. In een interview vertellen zij meer over het vak en het leertraject Thuisbegeleiding.
Leertraject 2.0
Dorenda: “Ik was betrokken bij de vroegere opleiding Thuisbegeleiding. Daar kennen Ilse de Vries en ik elkaar van. Op een zeker moment benaderde Ilse mij weer: ‘We willen zo graag de opleiding Thuisbegeleiding herintroduceren. Maar dan wel een 2.0 variant. Wil jij helpen bij de realisatie daarvan?’ Ik was direct enthousiast en nam dit op met HAN-collega Alletta. Want als we dit zouden doen, dan zeker samen met haar. Het balletje begon te rollen. Er vonden diverse gesprekken en inspiratiesessies plaats. En nu, anderhalf jaar later, is de eerste lichting studenten van start gegaan.”
Dicht bij de leefwereld en het netwerk
“Thuisbegeleiding is een enorm interessant vak” vertelt Alletta. “Veel sociaal werkers zijn gesprekstechnische werkers. Het mooie van thuisbegeleiders is dat zij ook erg praktisch ingesteld zijn. Zo komen thuisbegeleiders vaak dichter op de leefwereld en het netwerk van de cliënten. Tegelijkertijd maakt die dubbelheid in de taak van een thuisbegeleider het soms wel ingewikkeld. Want hoe zet je praktische begeleiding in en blijf je óók op je handen zitten?”
Beiden zijn het erover eens dat Thuisbegeleiding een grote meerwaarde heeft in het sociaal domein. “Een thuisbegeleider ziet en hoort ontzettend veel. Dat maakt Thuisbegeleiding een belangrijke partij. Het contact met de cliënt is minder vluchtig en vaak van langere duur.”
Dilemma’s
Maar net als andere professionals is het voor thuisbegeleiders soms moeilijk inschatten of een cliënt bij het uitblijven van ontwikkeling niet wil, of echt niet kan. “Bepaalde mensen komen gewoonweg niet verder in het leven. Dat gebeurt niet omdat ze niet willen, maar omdat ze het (nog) niet kunnen. Dan is er bijvoorbeeld sprake van te veel prikkels, verwachtingen en stress. Of van een lager IQ of een psychische of lichamelijke aandoening. Een thuisbegeleider weet hierop aan te sluiten met een lange adem. Hij zet door, houdt vast en geeft uiteindelijk rust.”
Precies dit zijn veelbesproken onderwerpen in de les. Hoe te bewegen tussen laten gebeuren en overnemen, tussen gespreksvoering en praktische ondersteuning? “Het leertraject is een mooie emancipatieslag voor thuisbegeleiders. Zij doen ontzettend belangrijk werk, maar worden hierin nog lang niet altijd voldoende erkend. Bovendien weten thuisbegeleiders zichzelf nog niet altijd voldoende te profileren als professionals die van meerwaarde zijn. Het uitwisselen van ervaringen, inzichten en dilemma’s sterkt de thuisbegeleiders in hun beroepstrots. Thuisbegeleiding is een prachtig vak!”
Je vak verstaan
Tijdens de lessen valt het op dat de studenten elkaars taal spreken. Ongeacht in welk deel van het land ze thuisbegeleider zijn; ze voelen dat ze vanuit een gedeelde passie en missie hun vak verstaan. “Een belangrijk onderdeel van het leertraject is ook stilstaan bij wat het werk met je doet. Als thuisbegeleider maak je veel mee. Sommige dingen grijpen je aan. Welke emoties brengt dat met zich mee en hoe ga je hiermee om? Het is goed om je daar bewust van te zijn en ook goed voor jezelf te (blijven) zorgen als thuisbegeleider. Ook daarin geven we de studenten handvatten mee.”
De emancipatie van Thuisbegeleiding
“De opleiding is een stevige combinatie van generalistische en specialistische vakkennis én (levens)ervaring. Uiteindelijk ben jij zelf je belangrijkste instrument als thuisbegeleider. Precies die professionalisering is belangrijk voor Thuisbegeleiding. Net als de aandacht die eraan besteed wordt in de landelijke nieuwsbrief van ActiZ. Uit het aantal lezers blijkt wel hoe groot de behoefte is aan het uitwisselen van inspiratie en trots op het vak. Stuk voor stuk stappen richting een goede inbedding van Thuisbegeleiding in het sociaal domein.
Nog te vaak komen er in de actualiteiten casussen voorbij waarin een thuisbegeleider zo ongelooflijk veel goed zou kunnen doen. Zo kwam in een uitzending van Zembla het verhaal Zorgen voor Indy voorbij. In de aflevering bleek dat meer dan de helft van de ouders met een 'zorgintensief' kind een burn-out krijgt. Zij raken verdwaald in een web van afspraken en regels en krijgen zelf amper tot geen steun. Het is tijd dat verwijzers en ketenpartners zich realiseren dat thuisbegeleiders onmisbare samenwerkingspartners zijn in de zorg voor kwetsbare mensen én de mensen om die kwetsbare mensen heen.”
Meer informatie over het leertraject
In het najaar van 2022 start de volgende groep. Wil je meer weten over het leertraject Thuisbegeleiding bij de HAN? Meer informatie en contactgegevens vind je op deze website. Je kunt ook een e-mail sturen naar info.llo.amm@han.nl.